Temel dini bilgiler

İlmihal rehberi: namazdan oruca temel ibadetler

Namaz, oruç, zekât ve hac gibi temel ibadetlerin farz, vacip, sünnet ve mekruhlarını güvenilir kaynaklardan derledik. Güncel fetvalarla desteklenmiş notlar ekledik.

Namazın farzları Abdest rehberi Gusül abdesti Kerahat vakitleri

Namazın şartları ve detaylı anlatımlar

Namazın farzları, vacipleri, sünnetleri ve mekruhlarını tablolar halinde sıraladık. Her madde için kısa açıklama ve kaynak bilgisi yer alıyor.

Namazın farzları

İç ve dış farzlar, alt başlıkları ve pratik açıklamalarıyla listelendi. Her öğe için örnek senaryolar ekli.

Dış farzlar (setr-i avret, istikbal-i kıble vb.)
İç farzlar (niyet, kıyam, kıraat)
Kontrol listesi PDF

Detaylı tablo

Namazın vacipleri

Tadil-i erkan, Fatiha okuma gibi vacipler açıklamaları ve unutulduğunda yapılacaklar ile listelendi.

Vacip listesi
Sehiv secdesi bağlantıları
Ezber kartları

Vacip listesi

Namazın sünnetleri

Fiili, kavli ve tertib sünnetleri, günlük uygulama önerileri ve eğitim materyalleri ile sunuldu.

Fiili sünnetler
Kavli sünnetler
İnfografikler

Sünnetler rehberi

Namazın mekruhları

Namazın sevabını azaltan davranışlar, örnek senaryolar ve çözüm önerileriyle birlikte.

Niyet ve kıyamda mekruhlar
Rükû ve secdede mekruhlar
Toplu namazda dikkat edilecekler

Mekruh örnekleri

Rehber

Abdest nasıl alınır?

Adım adım görseller, hatırlatma kartları ve sık sorulan sorularla abdest rehberi.

Adımları oku

Rehber

Gusül abdesti

Farz, sünnet ve mekruhlar; pratik ipuçları ve günlük planlayıcıyla birlikte.

Gusül rehberi

Not

Sehiv secdesi nasıl yapılır?

Unutulan vacipler, karıştırılan rekâtlar ve sehiv secdesi adımlarının özet tablosu.

Sehiv tablosu

Tablo

Kerahat vakitleri

Günün hangi vakitlerinde namaz kılınmayacağı ve yapılabilecek ibadetler tablosu.

Kerahat çizelgesi

Oruç ilmihali

Ramazan ve nafile oruçların farzları, niyet vakitleri, orucu bozan ve bozmayan durumlar.

Ramazan orucu rehberi
Kaza ve kefaret listesi
Sağlık durumuna göre öneriler

Oruç bilgileri

Zekât rehberi

Nisap miktarı, zekât hesaplama tabloları, mal türlerine göre zekât oranları ve grafikler.

Nisap hesaplayıcı
Hesaplama PDF
SSS bölümü

Zekât hesaplama

Hac ve umre adımları

İhram, tavaf, sa’y, vakfe gibi temel ibadetlerin kronolojik anlatımı ve takvim rehberi.

Hac senaryosu
Umre checklist
Video önerileri

Hac-umre rehberi

Aile ve günlük hayat ilmihali

Helal-haram tablosu, aile hayatı ve ticari işlemlerde dikkat edilmesi gerekenler özetlendi.

Ticaret esasları
Aile hayatı rehberi
Gündelik uygulamalar

Günlük hayat rehberi

Kaynaklar ve fetva notları

Diyanet, muteber ilmihal eserleri ve klasik kaynaklardan alıntılarla güncel fetvaları harmanladık. PDF kaynak listesi ve referans notlarını indir.

Diyanet İlmihal referansları
Kâtip Çelebi ve klasik eser notları
Güncel fetva bağlantıları

Kaynak listesini indir

SSS

En çok sorulan ilmihal soruları

Kısa cevaplarla temellendirilmiş ilmihal soruları ve detaylı makale bağlantıları içerir.

Sehiv secdesi senaryoları
Niyet ve abdeste dair sorular
Oruçta ilaç kullanımı rehberi

Dini bilgileri araştır

İlmihal başlıklarının detaylı özeti

Bilgiler Diyanet İşleri Başkanlığı açık kaynak yayınları ve TDV İslâm Ansiklopedisi maddelerinden özetlenmiştir.

Namazın Farzları

Dış farzlar: Hadesten taharet, necasetten taharet, setr-i avret, istikbal-i kıble, vakit, niyet.
İç farzlar: İftitah tekbiri, kıyam, kıraat, rükû, secde, son oturuş.
Her farzın geçerli olması için şartlar (ör. kıraatın Fatiha ile yapılması, secdede alın ve burnun yere konması) detaylandırılır.

Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı, İlmihal; TDV İA “Namaz” maddesi.

Namazın Vacipleri

Namazın her rekâtında Fatiha okumak, farzın ilk iki rekâtında sure ile birleştirmek.
Rükû ve secdede tesbihleri en az üç defa söylemek.
Secdelerde alın ve burnu bir arada yere koymak.
Teşehhüd miktarı oturmak, vitirde kunut duası okumak.
Fatiha’yı sureden önce okumak; iki secdeyi peş peşe yapmak.
İmamın kıraati: Sabah, akşam ve yatsı farzlarında açıktan; öğle ve ikindide gizlice okumak.
İmama uyanın kıraatte susması; ta’dil-i erkâna riayet etmek.
Namazın sonunda selam vermek; sehiv secdesi gerektiren hallerde sehiv secdesi yapmak.

Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı, İlmihal; TDV İA “Vacip” maddesi.

Namazın Sünnetleri

İftitah tekbirini kulak hizasına kaldırarak almak, sağ eli sol el üzerine bağlamak.
Namazda sakinlik (tadil-i erkân), rükûdan kalkınca tam doğrulmak.
İmam ve cemaatin uyumu, selam verirken hafifçe sağa-sola dönmek.
Eûzü-besmele çekmek; Fatiha sonunda “Âmin” demek (içinden).
Erkekler elleri göbek altında, kadınlar göğüs üstünde bağlar; duruşlarda edebe riayet.

Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı, İlmihal.

Namazın Mekruhları

Namazda etrafı gereksiz yere seyretmek, sağa-sola bakmak; gözleri tamamen yummak.
Elbiseyle, saçla, sakalla oynamak; parmakları çıtlatmak, esnemeyi ağzı kapatmadan yapmak.
Rükû ve secde tesbihlerini acele etmek; ta’dil-i erkâna riayet etmemek.
Özürsüz yere bir şeye dayanmak; kıbleye doğru tükürmek.
İmama uyanın imamdan önce rükûnlara gitmesi veya kalkması.

Kaynak: TDV İA “Mekruh” maddesi; Diyanet yayınları.

Abdestin Farzları ve Sırası

Niyet etmek.
Yüzü bir defa yıkamak.
Dirseklere kadar kolları yıkamak.
Başın dörtte birini mesh etmek.
Topuklara kadar ayakları yıkamak.

Kaynak: TDV İA “Tahâret” maddesi; Diyanet Abdest Rehberi.

Gusül Abdesti

Guslün farzları: Ağzı ve burnu su ile iyice çalkalamak, vücudun tamamını kuru yer bırakmayacak şekilde yıkamak.
Sünnetleri: Besmele ile başlamak, niyet etmek, gusle başlamadan önce abdest almak, bedeni ovmak.

Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı, Gusül Abdesti Kılavuzu.

Sehiv Secdesi Kılavuzu

Namazın vaciplerinden birinin unutulması veya geciktirilmesi durumunda uygulanır.
Son oturuşta tahiyyat okunur, ardından sağa-sola selam verilmeden iki secde yapılır.
Sehiv secdesi sonrası tahiyyat, Salli-Barik, Rabbena duaları okunur, sonra selam verilir.

Örnek haller: Farzın ilk iki rekâtında sure eklemeyi unutmak; kunut duasını terk etmek; ilk oturuşu (ka‘de-i ûlâ) unutmak; bir rekât fazla/eksik kılma şüphesi.
Not: Mezheplere göre uygulanışı ve selamın yeri farklılık gösterebilir; bulunduğunuz mezhep uygulamasına uyunuz.

Kaynak: TDV İA “Sehv” maddesi; Diyanet fetvaları.

Kerahat Vakitleri

Mutlak kerahat: Güneş doğarken, tam tepedeyken (istiva) ve batarken namaz (nafile-kaza) kılınmaz; tilavet secdesi de yapılmaz.
İkindi sonrası: İkindi farzından sonra güneş batıncaya kadar nafile kılmak mekruhtur.
Sabah sonrası: Sabah farzından sonra güneş doğuncaya kadar nafile kılınmaz.
İstisnalar: Zaruret/kaza durumları ve cenaze namazı hakkında ayrıntılar için yerel fetvalara başvurunuz.

Kaynak: TDV İA “Kerâhat” maddesi.

Oruç İlmihali

Farz oruç: Ramazan ayında tutulur, niyet gece veya imsaktan önce yapılır.
Orucu bozmayan durumlar: Unutarak yemek, buruna su kaçmaması kaydıyla abdest.
Bozan durumlar: İlaç kullanmak, cinsel ilişki, bilerek kusmak; kaza veya kefaret gerektirebilir.

Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı, Oruç Rehberi.

Zekât Rehberi

Nisap miktarı: 85 gram altın veya karşılığı değer.
Zekât oranı: Ticaret malı ve nakit için %2,5; tarım ürünleri için sulama yöntemine göre %5 veya %10.
Zekât verilecek kimseler: Kur’an’da belirtilen sekiz sınıf.

Kaynak: TDV İA “Zekât” maddesi; Diyanet hesaplama tabloları.

Hac ve Umre Adımları

İhram ve telbiye: “Lebbeyk Allahümme leb-beyk.”
Tavaf (şavt 7 tur), sa‘y (Safa-Merve arasında 7 gidiş geliş), Arafat vakfesi.
Müzdelife vakfesi, şeytan taşlama, kurban ve tıraş.

Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı, Hac Rehberi; TDV İA “Hac” ve “Umre” maddeleri.

Günlük Hayat İlmihali

Ticaret: Faiz, ölçü-tartı hilesi ve haram kazançtan kaçınmak.
Aile hayatı: Nikâh şartları, eş hakları, nafaka sorumluluğu.
Sosyal ilişkiler: Selamlaşma, komşuluk, akrabalık bağlarını gözetmek.

Kaynak: TDV İA ilgili maddeler; Diyanet fetva kurul kararları.